We lopen het museum in. Al die mensen om ons heen. Geluiden, kleuren. Alles tegelijk. Ik zie het gebeuren. Hij krimpt ineen. “Ik ben ineens zó moe mama”. Van de vrolijkheid en de verwachting vooraf is geen sprake meer. Hij wil alleen nog maar weg.
Iedereen heeft wel eens een overprikkeld brein. Dit hoort bij de tijd waarin we leven. De hoeveelheid informatie die het brein tegenwoordig in een dag verwerkt, verwerkte de oermens naar schatting in zijn hele leven (30 tot 40 jaar lang). Simpel gezegd kan een overprikkeld brein interne en externe prikkels niet meer goed verwerken. Maar hoe kan je daar op een behulpzame manier mee om gaan?
Herkennen
Het is niet altijd gemakkelijk om overprikkeling te herkennen. Een signaal hiervan kan zijn boosheid, mentale vermoeidheid, spanning, rusteloosheid, slapeloosheid. Inmiddels weet ik dat ik na onverwacht hard geluid erg geïrriteerd word. Dat is een eerste teken voor mij. Mijn zoon wordt eerst heel moe, en daarna boos. Het uit zich op verschillende manieren bij verschillende mensen. De eerste stap is natuurlijk -als altijd- bewustwording. Het is belangrijk om te leren hoe je ermee kan omgaan als het zover is. De signalen leren oppikken die ons lichaam en brein ons sturen en daar de juiste keuzes bij maken. Hoe laat het zich bij jou en in jouw gezin zien?En hoe kan je je kind begeleiden hierin?
Voorkomen of mee omgaan
Ik weet inmiddels dat drukke verjaardagen niet altijd fijn zijn. Maar ook die kúnnen er soms bij horen. Ik maak de afweging: moet ik daarheen? Moeten de kinderen mee? Zo nee, dan maak ik die keuze: dat geeft rust voor ons allemaal. Als de antwoorden ‘ja’ zijn, dan bereid ik me voor. Ik heb inmiddels oordopjes in mijn tas voor drukke momenten, voor mijzelf en de kinderen. Ik vertel de kinderen dat het druk kan zijn en dat het altijd OK is om een rustig plekje op te zoeken. De tandarts geeft inmiddels een zonnebril aan mijn zoon tegen het felle licht van de onderzoekslamp. Er is veel mogelijk en tegelijkertijd kan je het niet altijd voorkomen.
Wat ik doe bij (dreigende) overprikkeling van mijn kind
Er zijn verschillende manieren om op overprikkeling te reageren en ik ben zelf ook zoekende. Elke keer is het iets anders. Maar grofweg zijn er een aantal stappen, die ik ook nam in het museum.
- Ik neem (kort) de tijd om op te merken wat de situatie is en de omgeving te scannen. Ik probeer met hem rustig te ademen en te kijken of ik de situatie kan overzien. Kan ik de bron van overprikkeling vinden?
- Ik zorg dat ik zelf niet meegesleept word in de emotie van het moment. Ik zorg dat ik stevig sta, leg mijn Reikihanden kort neer op mijn buik of hart en ik bewaar de rust. Dat is immers nu mijn taak. Pas als dat geregeld is kan ik iets betekenen voor mijn kind.
- Ik ben duidelijk en kort in mijn instructie of begeleiding.
‘We gaan nu naar dat bankje toe, want daar is het rustig. Daar gaan we even bijkomen.’ - Ik geef ruimte voor herstel en ben met aandacht bij mijn kind.
- Ik vraag of ik Reiki mag geven. Meestal helpt hem dat om zijn lichaam weer te voelen en uit de focus op de prikkels te stappen. Ik geef hem dan Reiki ter plekke: gewoon een hand op de rug, of op zijn hand. Waar ook maar handig of prettig is.
- Als Reiki geen optie is (ik geef ze áltijd de keuze, en nee is gewoon nee) , vraag ik wat anders:
‘Voel je je voeten?’ Of: ‘Kan je je hand bol maken en op je benen en voeten kloppen?’ Of, ‘maak zelf even wat geluid- kan je iets neuriën?’ - Ik geef helderheid over de tijdsduur van het (in dit geval) museumbezoek:
‘We gaan nog niet meteen weg. We blijven hier een uur.’ - Ik bied een optie voor hoe verder.
‘Hierna pakken we een rustige route en lopen we langs de mooiste schilderijen. Je kan je koptelefoon opdoen.’ - Ik stel de vraag:
‘Wat heb jij nog nodig?’ - Ik probeer – als de rust is weergekeerd- de focus op de overprikkeling los te laten. We gaan weer opnieuw beginnen.
‘En kijk, wat een mooie schilderijen.’
Soms is dat precies wat er nodig is. De bevestiging kwam al snel. Die avond vroeg ik als gebruikelijk ‘Wat was er vandaag leuk?’. Zonder twijfel was het antwoord: ‘het museum’.
Yesss.
Josine Pennings- januari 2023
Bronnen:
Labee; Overprikkeld brein. Kamerling & Zunderdorp; overprikkeld. Aron; the highly sensitive person. Marletta-Hart; leven met hooggevoelige kinderen